Hijskraanlampen

Hijskraanlampen, zo noem ik ze, zijn een ‘vrije’ interpretatie van het  principe van de hefboomwerking ofwel ‘arbeid = kracht x weg’. Dat is ruwweg het mechanische hijsprincipe van de torenkraan, waarvan je niet begrijpt dat zo’n onwerkelijk hoog en fragiel skelet  met die enorme giek niet al bij het hijsen van een bakje schroeven omdondert.

Op de Inside Design Amsterdam zag ik een aantal ’remakes’ van Jean Prouve en in de bijpassende documentatie ook zijn wandlamp. En die lamp deed me weer denken aan een nieuw ontwerp van Andrew Neyer, de ‘Crane Light’. Zo ken ik nog een paar ontwerpen die je in de categorie 'hijskraanlampen' zou kunnen plaatsen (en er zijn er ongetwijfeld veel meer). Ik noem er een paar...

 

 De wandlamp van Jean Prouve is een ontwerp uit 1924 en gemaakt van een metalen buis met aan het het gebogen uiteinde een fitting met gloeilamp. Een staaldraad zorgt voor de ‘ophanging’ van de buis aan de wandconsole. Bijzonder mooi en kennelijk inspirerend ontwerp.

In het ontwerp’ Crane Light’(2010) van Andrew Neyer voor het label YES is die inspiratie terug te zien. Het resultaat is een ‘minimale’ lamp, waarbij het snoer het gewicht van de arm draagt waaraan de last ( de fitting met gloeilamp) hangt. Die fitting had wat zwaarder uitgevoerd moeten zijn zodat het’hijs’ snoer er strak bijstond. Nu bengelt het er een beetje bij. Het armatuur is 180 graden draaibaar en de lamp kan hoger of lager door het snoer meer of minder te vieren.

‘Gardom Lights’ van  lichtarmatuur ontwerper Asaf Weinbroom, is, op het snoer na, geheel van (Essen)hout en fineer gemaakt, zoals al zijn ontwerpen. Op een simpele manier is de lamp enigszins in hoogte verstelbaar. Ook hier is, op een andere manier, van de hijskraaninspiratie gebruik gemaakt.

Een heel mooi voorbeeld is de lamp van Jamie McLellan, de’ Spar Light’(2011). De grote kap die aan een flinke arm hangt vraagt om een spanconstructie waarbij het snoer  de spandraad is en de voet als contragewicht fungeert. Mooi en strak ontwerp voor het nieuwe label Resident uit Nieuw Zeeland.

Studio Ilse Crawford ontwierp de lamp Wast3. De porceleinen kap is in hoogte verstelbaar door een contragewicht en een paar katrollen. Zwak punt in dit ontwerp is de bevestiging van de arm aan de wandconsole. Uit hijskraanoogpunt had hier dus beter een spandraad toegepast kunnen worden zoals bij de 'Spar Light'.

Een letterlijke interpretatie van de hijskraanlamp is de bronzen ‘Crane Lamp’(2010) van Studio Job. 163cm hoog en vervaardigd in een oplage van 6 stuks in opdracht van de Carpenters Workshop Gallery. Ook de cabine van de kraanmachinist is verlicht. Een symbool van economische vooruitgang teruggebracht tot een decoratief ornament, om er maar eens 'n kunstzinnige ‘hijs’ aan te geven.

©DESIGNkeus- jan willem henssen